Naar een goed werkende Wet zorg en dwang

Inplementatie Wet zorg en dwang

Het Ministerie van VWS heeft DSP-groep en Significant gevraagd te inventariseren hoe de implementatie van de nieuwe Wet zorg en dwang (Wzd) verloopt: waar zitten knelpunten, wat is de achtergrond van die knelpunten, hoe lost het veld deze op en op welke randvoorwaarden kan VWS zonodig procesregie voeren?

In 2019, voorafgaand aan invoering van de wet, zijn branchepartijen en praktijkorganisaties in de verstandelijk gehandicapten-sector en de psychogeriatrie hierover geïnterviewd en is een werksessie georganiseerd met alle betrokkenen.

In de loop van 2020, tijdens de uitvoering van de wet, worden knelpunten geïnventariseerd, uitgediept en ingebracht in een landelijke werkgroep, bestaande uit alle betrokkenen inclusief VWS. Doel daarvan is te leren van de ervaringen, oplossingen te dissemineren, en waar nodig de randvoorwaarden voor implementatie te verbeteren.  

 Wat is de nieuwe Wet zorg en dwang?  

De Wzd is een nieuwe wet die per 1 januari 2020 van kracht is. Doel van de Wzd is het regelen van de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening die (on)vrijwillige zorg krijgen.  

 Het uitgangspunt van de Wzd is dat onvrijwillige zorg niet wordt toegepast, tenzij het niet anders kan (het zogenaamde: nee, tenzij-principe). De zorg voor ouderen met dementie en mensen met een beperking moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvinden. Soms kunnen mensen met dementie of een verstandelijke beperking niet (meer) zelf inschatten wat goed voor hen is. Zorgverleners helpen hen dan bij die keuzes. In plaats dat direct kan worden overgegaan tot het inzetten van vrijheidsbeperkende maatregelen, ‘dwingt’ de Wzd de zorgverlener om – met gebruikmaking van een stappenplan – eerst systematisch en multidisciplinair na te gaan of de situatie met vrijwillige dan wel met minder ingrijpende alternatieven kan worden opgelost, en dit vervolgens periodiek te evalueren.  

 2020 als overgangsjaar  

In een aan de Tweede Kamer gerichte brief van de betrokken brancheorganisaties zijn zorgen uitgesproken over vraagstukken en (verwachte) knelpunten waar, naar de mening van het veld, op dit moment nog geen oplossingen voor zijn. In samenspraak met het veld heeft VWS daarom gekozen voor een overgangsjaar, 2020, waarin veldpartijen wat meer tijd krijgen om een aantal praktische zaken te regelen. In het kader van dit overgangsjaar organiseert VWS samen met relevante veldpartijen diverse activiteiten om de implementatie van de Wzd te versterken, waaronder deze ondersteuning door DSP-groep en Significant.