Verhalen achter ‘Personen met onbegrepen gedrag’

Verhalen achter personen met onbegrepen gedrag

Landelijk komt het onderwerp ‘verwarde personen of ‘verward gedrag’ regelmatig in het nieuws. Deze term is gemunt door de politie waar de zogenaamde overlast melding (E33) ‘Verward Persoon’ bestaat. Deze categorie omvat uiteenlopende overlastmeldingen waaronder meldingen van overlast door mensen bij wie wordt ingeschat dat (ook) sprake is van psychische problemen. Omdat meldingen van verward gedrag het nieuws vooral halen als het gaat om geëscaleerde situaties of soms zelfs om geweldsdelicten, wordt de term ‘verwarde mensen‘ steeds vaker door het grote publiek geassocieerd met gevaarlijke mensen. Daarom wordt door beleidsmakers in toenemende mate liever gesproken over mensen met een psychische kwetsbaarheid, of over mensen met ‘onbegrepen gedrag’.

Negatief stigma

Mensen die te kampen hebben met psychische kwetsbaarheid hebben veel last van dit negatieve stigma. Op verzoek van zes gemeenten in Noord Veluwe ging DSP-groep in gesprek met mensen die zelf kampen met een psychische kwetsbaarheid en met hun naasten door het afnemen van interviews.

Tien portretten

De interviews resulteerden in tien portretten: levensverhalen van mensen in Noord Veluwe die laten zien dat het altijd gaat om mensen zoals  jij en ik. Mensen die op zeker moment in hun leven complexe problemen kregen, die leidden tot psychische klachten. Of mensen die altijd al een psychische kwetsbaarheid hadden en die in omstandigheden kwamen die hen in een neerwaartse spiraal dwongen met (ernstiger) psychische problemen en/of soms ook verslavingen als gevolg.

Destigmatisering

De omgeving is zich niet altijd bewust van wat er vooraf kan gaan in het leven van mensen zodat ze psychische problemen krijgen. Door deze portretten te maken, krijgt ‘verward gedrag’ een gezicht dat veel genuanceerder is en zelfs herkenbaar kan zijn. En verandert ‘verward gedrag’ in de meer tweezijdige term: ‘onbegrepen gedrag’. Daarmee dragen de portretten bij aan destigmatisering van mensen met psychische problemen. Geïnterviewden schetsen in de portretten hoe subtiel stigmatisering inwerkt op hun zelfbeeld en zelfvertrouwen, maar ook hoe dapper sommigen hiermee omgaan en soms zelfs op eigen kracht het stigma hebben kunnen omzetten naar een positief beeld.

Afstand overbruggen

De regio Noord Veluwe gebruikt de portretten om de afstand te overbruggen tussen burgers zonder en burgers met een psychische kwetsbaarheid: gemeenten plaatsen de portretten  bijvoorbeeld zichtbaar op websites, in huis-aan-huis bladen en namen een van de levensverhalen op in hun beleidsplan. Ook worden mensen uitgenodigd tijdens bijeenkomsten, zoals onlangs in de gemeenteraad waar een van de geïnterviewden haar verhaal deelde met raadsleden van de gemeente.

De verhalen zijn gebundeld en gepubliceerd in het boekje ‘Ervaringsverhalen Onbegrepen gedrag gemeenten Noord-Veluwe‘. Daarnaast hebben de verhalen inspiratie gegeven voor het beleidsplan in de regio Noord Veluwe.