Een Inclusieve Speelcultuur

Spelen is het recht van elk kind, zoals zowel het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (Verenigde Naties, 1989) als het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (Verenigde Naties, 2006) stelt. Maar validisme – de marginalisering en discriminatie van mensen met een beperking op grond van hun beperking – is veelal de norm. Wereldwijd is er dan ook een gebrek aan beleid op het gebied van een inclusieve speelcultuur.

Recht op ondersteuning

Dit is van invloed op de mogelijkheden van samen spelen voor kinderen met én zonder een beperking, doordat het fysieke en sociale drempels creëert. Je kunt spelen daarom ook zien als een recht op ondersteuning, vooral bij die kinderen die hun recht niet kunnen uitoefenen vanwege persoonlijke, sociale en contextuele factoren. Hoe moet die ondersteuning eruit zien? Wat is ervoor nodig om tot een inclusieve speelcultuur te komen?

SamenSpeelAkkoord

Veertien partijen sloegen op 3 december 2019 de handen ineen om een ‘SamenSpeelAkkoord’ te initiëren. Het SamenSpeelAkkoord legt zich erop toe om een drietal ambities te realiseren:

1. een inclusieve speelcultuur
2. meer samenspeelplekken
3. meer en toegankelijke kennis over samen spelen.

Een essentiële voorwaarde voor het realiseren van die ambities is onderzoek. Wij hebben bestaande onderzoeken in kaart gebracht, zodat duidelijk wordt welke kennis er al voorhanden is.
Er zijn twee rode lijnen te ontwaren. De eerste stelt dat het onvoldoende is om alleen te kijken naar de fysieke inrichting (het design) van een speelplaats, maar dat er ook moet worden ingezet op sociale, culturele en politieke factoren die drempels veroorzaken. De tweede is een actieve inzet op een inclusieve samenleving in zijn geheel – logischerwijs leidt een inclusievere samenleving tot inclusievere speelplaatsen.

Zes factoren van invloed

Daarnaast gaan we in op de uit de literatuur ontwaarde zes factoren van invloed op een inclusieve speelplaats. Dat zijn:

1. De fysieke omgeving
2. Kinderen zonder beperking en hun ouders
3. Kinderen met beperking en hun ouders
4. School
5. Professionals
6. Overheden

Witte vlekken in literatuur

Ook een vijftal witte vlekken is te ontwaren in de literatuur:

1. De toegankelijkheid van data over het thema laat te wensen over. Er is relatief weinig onderzoek gedaan naar:
2. Het samen spelen tussen kinderen met en zonder beperking
3. De fysieke aanpassingen voor een inclusieve speelcultuur overschaduwen ook in de literatuur vaak de sociale, culturele en politieke factoren die nodig zijn voor het bereiken van inclusiviteit
4. Er is geen tot weinig onderzoek gedaan naar de intersecties met andere sociale identiteiten zoals socio-economische
5. En de ‘stem’ van kinderen met – maar ook zonder – een beperking wordt te weinig in acht genomen bij onderzoeken over hen.

Meer lezen?

Lees ons onderzoek naar de SamenSpeelBeloftes (2022)

Of ga naar de website van het SamenSpeelNetwerk.