Politie en ‘verwarde personen’

De politie krijgt regelmatig te maken met verwarde personen op straat. Het gaat dan om burgers met psychische en/of verslavingsproblemen; personen die overlast geven, hulpverlening nodig hebben, verkommeren of zich gevaarlijk of strafbaar gedragen. Bij de opvang van deze mensen werkt de politie nauw samen met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Deze samenwerking verloopt doorgaans goed, blijkt uit het onderzoek Politie en ‘verwarde personen’ van DSP-groep.

Het rapport is actueel nu Minister Schippers (VWS) wil dat iedere gemeente een plan van aanpak opstelt en daarbij nauw samenwerkt met politie, justitie en de GGZ. Het in september geïnstalleerde ‘aanjaagteam verwarde personen’ moet ervoor zorgen dat alle gemeenten in de zomer van 2015 zo’n plan van aanpak hebben. Hoe ze de zorg en ondersteuning precies invullen, is aan de gemeenten zelf. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen behulpzaam zijn met het invullen van dit plan van aanpak voor gemeenten en rijk.

Onderzoek politie en verwarde personen

DSP-groep deed in opdracht van het WODC van het ministerie van Veiligheid en Justitie onderzoek naar politie en verwarde personen. Ze onderzocht of de politie en de GGZ op een efficiënte en doeltreffende wijze gebruik maken van elkaars competenties en bevoegdheden, en geeft een indicatie van de capaciteit die de politie besteedt aan het optreden rondom verwarde personen.

Samenwerking politie en GGZ

De samenwerking tussen politie en GGZ verloopt goed en kan als voorbeeld dienen voor samenwerkingsverbanden tussen andere partijen die qua werkwijze en doelstelling van elkaar verschillen. Zo lang partijen bereid zijn het gemeenschappelijke doel voor ogen te houden, blijken de formele en wettelijke beperkingen niet onoverkomelijk bij het adequaat toeleiden van verwarde personen naar het aangewezen zorgkader. Er zijn ook verbeteringen benoemd, zoals de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de GGZ bij acute situaties buiten kantooruren.

Cijfers politie-inzet

Het onderzoek levert de volgende cijfers over de politie inzet op:In totaal 6% van het geregistreerde politieoptreden is gerelateerd is aan de omgang met verwarde personen. Politiemedewerkers besteden naar eigen inschatting gemiddeld 13% van hun werktijd aan individuele cases met verwarde personen. Daarnaast besteden politiemedewerkers tijd aan overleg rondom verwarde personen, naar eigen inschatting 7%. Dit cijfer is echter volgens de onderzoekers mogelijk minder betrouwbaar.

Toekomst

De verwachting van verschillende partijen is dat de problematiek rond verwarde personen verder zal toenemen. Ook is de maatschappelijke context waarbinnen de politie en GGZ opereren continu in ontwikkeling.

• Zo is er de transitie die ertoe leidt dat gemeenten de oggz-gerelateerde hulp en zorg reorganiseren.
• Bezuinigingen in de zorg leiden tot grote onzekerheid bij zorginstellingen. En tot nog minder bedden en opvangmogelijkheden. Daarbij komt de voortgaande ambulantisering van de zorg. Het kan leiden tot  langere wachtlijsten en meer verwarde personen op straat met minder begeleiding/zorg.
• De introductie van twee nieuwe wetsvoorstellen ( De Wet forensische zorg (Wfz) die een nieuw stelsel forensische zorg regelt en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) die de Wet bopz zal vervangen) maakt aanpassing van bestaande afspraken noodzakelijk.
• De reorganisatie van de politie leidt er toe dat gevestigde werkwijzen opnieuw moeten worden geïmplementeerd en taken worden herverdeeld.

Het blijft een uitdaging om de goede elementen uit de huidige uitvoeringspraktijk te behouden en deze uit te breiden. Daarbij wordt het steeds duidelijker dat niet alleen politie en GGZ te maken hebben met verwarde personen maar ook andere partners uit de veiligheidsketen en zorgketen zoals bijvoorbeeld gemeenten, brandweer, toezichthouders en woningcorporaties. Dat vraagt om mogelijk nieuwe afspraken – op rijksniveau en gemeentelijk niveau. Ook bij het opstellen van het plan van aanpak verwarde personen dat gemeenten dienen op te stellen.

Lees hier ook over het project ‘Feit en fictie over personen met verward gedrag‘.