Jongeren en volwassenen die een vrijheidsbenemende straf of maatregel opgelegd krijgen en bij wie sprake is van psychiatrische of psychische problematiek, worden in een forensische instelling geplaatst. Voor jongeren is dit een justitiële jeugdinrichting (JJI) en voor volwassenen een forensische zorginstelling. Als onderdeel van de behandeling brengen zij een groot deel van hun tijd door op een leefgroep.

Veel kennis, weinig bekend over visie professionals

Er is veel kennis beschikbaar over de invloed van het leef- of behandelklimaat van de leefgroep op de ontwikkeling en behandeling van justitiabelen. Het programma Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ) en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) stelden vast dat er echter onvoldoende zicht is op de visie in de praktijk op de relatie tussen de individuele behandeling en de behandeling op de leefgroep. Onderzoeksvragen waren:

  • Hoe zien de betrokken instellingen en professionals de rol van de leefgroep in de behandeling?
  • Hoe wordt in de praktijk  invulling gegeven aan de rol van de leefgroep en de relatie tussen de behandeling op de leefgroep en de individuele behandeling?
  • Welke mogelijkheden tot verbetering zijn er voor de afstemming tussen de individuele behandeling en de behandeling op de leefgroep?

Kwalitatief onderzoek in zes instellingen

DSP-groep deed in opdracht van het WODC van het ministerie van Justitie en Veiligheid een kwalitatief beschrijvend onderzoek naar de afstemming tussen de individuele behandeling en de behandeling op de leefgroep in zes instellingen (drie forensische zorginstellingen en drie JJI’s). We zijn op zoek gegaan naar voorbeelden van werkzame elementen voor een goede afstemming. We beschreven hoe in de praktijk vorm wordt gegeven aan de afstemming en hoe invulling wordt gegeven aan de randvoorwaarden en werkzame elementen. Het onderzoek was geen benchmark waarin we instellingen met elkaar vergelijken en beoordelen.

Wat is cruciaal voor een goede afstemming?

We concluderen dat het voor een goede afstemming tussen de individuele behandeling en de behandeling op de leefgroep belangrijk is dat de instelling en het behandelteam van een specifieke leefgroep het belang en de rol van de leefgroep voor ogen heeft. Dat dit is uitgewerkt op papier. Dat dit bekend is bij alle bij de behandeling betrokken professionals.  En dat die professionals hier naar handelen. Om dit te realiseren valt er op basis van het onderzoek winst te halen, ook bij de instellingen waar het goed gaat. De geformuleerde verbeteropties voor deskundigheidsbevordering en ongeplande dagelijkse overdracht moeten er voor zorgen dat er voldoende tijd is voor goede informatieoverdracht, zodat de individuele behandeling en de behandeling op de leefgroep een integraal geheel vormen.

Meer weten over de rol van de leefgroep in de behandeling?

Neem dan contact op met Wendy Buysse. Zij vertelt je er graag meer over.