Een toekomstbestendige ID-kaart voor Caribisch Nederland

Rapport

Het rapport ‘Mogelijke scenario’s voor een toekomstbestendige ID-kaart voor Caribisch Nederland’ is opgesteld door DSP-groep in samenwerking met Decisio, in opdracht van het ministerie van BZK.

Het onderzoek richtte zich op de toekomstbestendigheid van de huidige ID-kaart BES (lokaal ook wel Sédula genoemd) die wordt gebruikt in de bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Sint Eustatius. De aanleiding voor dit onderzoek was de beperkte functionaliteit van de huidige ID-kaart, die een risico vormt voor de beveiliging en de uitvoering van digitale overheidsdiensten.

Aanleiding

De ID-kaart BES wijkt af van de ID-kaart die in Europees Nederland wordt gebruikt. De ID-kaart BES is eenvoudiger, goedkoper en minder technologisch geavanceerd dan de Nederlandse ID-kaart, en is voornamelijk bedoeld voor het aantonen van ingezetenschap en als reisdocument binnen de regio. Dit brengt een aantal voordelen, maar ook nadelen met zich mee. De kaart bevat weinig echtheidskenmerken, wat de kans op vervalsing vergroot. Bovendien biedt de kaart geen mogelijkheid voor digitale interactie via DigiD of andere online overheidsdiensten, wat een belemmering vormt voor het gebruik van digitale overheidsvoorzieningen in deze regio’s. Daarnaast is er geen landelijk register om de geldigheid van de kaarten te verifiëren, wat het vertrouwen in het systeem verder ondermijnt. Deze tekortkomingen stonden op gespannen voet met het streven naar digitale integratie van de overheidsdiensten in Caribisch Nederland en het principe van comply or explain.

Scenario-onderzoek

In het onderzoek zijn verschillende scenario’s onderzocht voor de toekomst van de ID-kaart BES. Een belangrijk aandachtspunt was het verbeteren van de echtheidskenmerken van de kaart, bijvoorbeeld door de introductie van een chip. En het mogelijk maken van digitale interactie via DigiD, waarmee gebruikers zich op een betrouwbaarheidsniveau kunnen identificeren.

Het rapport keek ook naar de integratie van de ID-kaart BES met het identiteitsstelsel van Europees Nederland, zodat de verschillen tussen de systemen verminderd zouden worden en de interoperabiliteit van identiteitsdocumenten zou toenemen. Verder werd onderzocht hoe de ID-kaart zou kunnen bijdragen aan de bredere digitale infrastructuur. Waarbij niet alleen de echtheid en functionaliteit van het document centraal staan, maar ook de behoeften van de bewoners van Caribisch Nederland in de context van digitale dienstverlening. Vanzelfsprekend rekening houdend met lokale context en draagvlak op de eilanden.

Uitkomsten onderzoek

Uit het onderzoek blijkt dat binnen Caribisch Nederland op dit moment geen urgentie wordt ervaren om grote veranderingen door te voeren ten aanzien van de ID-kaart BES. De geconstateerde problemen met de huidige ID-kaart hebben vooral te maken met het ontbreken van BSN en beperkte gegevensuitwisseling, en niet zozeer met de ID-kaart BES zelf. Met de uitrol van BSN zijn hier verbeteringen aanstaande, waarop kan worden doorgepakt. Het zo maar vervangen van de lokale ID-kaarten door een ID-kaart zoals deze in Europees Nederland geldt, brengt nieuwe uitdagingen met zich mee: bijvoorbeeld voor het vaststellen van ingezetenschap.
Wel is er draagvlak voor het vergroten van de digitale dienstverlening, maar daarvoor zijn eerst ook andere inspanningen nodig. Wanneer nieuwe oplossingen beschikbaar komen voor het vaststellen van het ingezetenschap (voor iedereen die dit moet kunnen vaststellen) of wanneer we dit wettelijk onderscheid loslaten, kan naar andere oplossingen voor de ID-kaart BES worden gekeken. Een volledige toets op politiek-bestuurlijk draagvlak voor de verschillende scenario’s is binnen de context van dit onderzoek niet mogelijk geweest. Ook gezien het bijbehorende tijdspad (scenario’s voor na 2028) en de ontwikkelingen op korte termijn (o.a. invoering BSN, verbetering uitwisseling gegevens en diensten).

Advies en opvolging

Het advies uit het rapport is overgenomen in de plannen voor de toekomstige ontwikkelingen van de ID-kaart. Op korte termijn worden er geen ingrijpende wijzigingen aangebracht in de ID-kaart BES.