De waarde van full contact vechtsporten voor jongeren

Betekenis vechtsport voor kwetsbare jongeren

In het rapport ‘Waard om te vechten. Over de waarde van full contact vechtsporten voor jongeren’ gaat DSP op verzoek van het programma Politie en Wetenschap nader in op de betekenis die vechtsport heeft voor kwetsbare jongeren. In het eerdere DSP-onderzoek Bad Boys Network  toonde DSP aan dat een aantal criminogene factoren in de vechtsportwereld jongeren in de verleiding brengt om de verkeerde afslag te kiezen.

Maatschappelijk perspectief

Dit vervolgonderzoek plaatst het vraagstuk in een breder maatschappelijk perspectief: wat doen kickboksen en mixed martial arts met kwetsbare jongeren die een sportschool bezoeken of deelnemen aan een vechtsportinterventie van de lokale overheid? Oftewel: welke waarde hebben deze vechtsporten  voor kwetsbare jongeren? En hoe worden deze waarden verklaard? Welke factoren bepalen uiteindelijk de uitwerking van vechtsport op het gedrag van deze jongeren?

Op basis van bezoeken aan een tiental kickboksscholen, interviews met betrokken professionals en een uitgebreide wetenschappelijke literatuurstudie hebben wij zes waarden van vechtsport geanalyseerd:

1. Straatwaarde:  de bijdrage die vechtsport  levert aan jongeren om zich op straat te handhaven
2. Sociale stijging: de mogelijkheden van vechtsport tot maatschappelijke stijging
3. Gezondheidswaarde: de waarde van vechtsport voor de gezondheid van de beoefenaar
4. Criminologische waarde: de betekenis van vechtsport voor de criminele ontwikkeling van jongeren
5. Therapeutische waarde: de waarde die vechtsport heeft als therapeutisch instrument
6. Sociaalpedagogische waarde: de invloed van vechtsport als opvoedkundig en socialiserend middel.

Context bepaalt de waarden

Welke van deze waarden naar boven komen bij individuele vechtsporters wordt sterk bepaald door de context waarbinnen de sport wordt beoefend. De kwaliteit van de vechtsportschool – de trainer, de sfeer, de regels, de andere vechtsporters –  bepaalt het effect van vechtsport op het gedrag van jongeren. Niet de vechtsportactiviteit of vechtsport in het algemeen is ‘goed’ of ‘fout’, maar de wijze waarop actoren met vechtsport omgaan is bepalend voor effecten daarvan.

Hoofdrol voor trainer en begeleiders

De trainer en zijn begeleiders spelen daarin een hoofdrol. Zij stellen immers de grenzen, bepalen de omgangsregels en drukken daarmee een stempel op de sfeer in de sportschool. Daarnaast brengt de trainer zijn eigen competenties en ervaring in. Die bestaan uit meerdere lagen: pedagogische en didactische vaardigheden, vechtsportkwaliteiten (kennis, ervaring), status en persoonlijkheid, visie en aanpak.

Tegelijkertijd is de trainer een voorbeeldfiguur, die in de beleving van de vechtsporters dichtbij hen staat, waarmee zij zich kunnen identificeren en die als een vaderfiguur over de groep waakt. Kwetsbare jongeren trekken zich aan hun trainer op en nemen gemakkelijk van hem een aanwijzing of advies aan omdat er vaak sprake is van herkenbaarheid: ook de trainer is of op zijn minst was van de straat.

Minder criminogene invloeden

De vechtsportsector lijkt inmiddels sterker bestand tegen criminogene invloeden doordat beperkende maatregelen zijn genomen bij de organisatie van vechtsportevenementen. Het wordt criminelen moeilijker gemaakt om een rol te spelen bij de organisatie en financiering van deze gala’s. Veel gemeenten staan bovendien geen VIP-tafels meer toe of zijn alerter, en eisen een transparante boekhouding voordat zij een vergunning voor een vechtsportevenement verlenen.

Vechtsport als therapeutisch onderdeel

Therapeutische vechtsportinterventies die in de gym plaatsvinden onder leiding van een daartoe geselecteerde vechtsporttrainer zijn onderdeel van een bredere aanpak waar vaak meerdere hulpverleners bij betrokken zijn. Vechtsport blijkt voor veel jongeren een positief bestanddeel van die aanpak te zijn: iets waar zij naar uitkijken, wat de juiste snaar bij ze kan raken en waar ze mee aan kunnen komen bij leeftijdgenoten. Er ontstaat een vertrouwensband tussen trainer en jongere, die de jongere vaak niet eerder ervoer.

Positieve resultaten

Kwetsbare jongeren leren door vechtsport tot tien tellen als ze boos zijn, hun agressie beheersen, door te zetten bij tegenslag, discipline op te brengen en gezonder te leven. Ze leren rekening te houden met elkaar, anderen te respecteren en normen te aanvaarden. Niet alleen in die sportzorg-gyms, maar ook in de overgrote meerderheid van de ‘gewone’ vechtsportscholen in Nederland.