Toekomstbestendige woningvoorraad in krimpgebieden

Toekomstbestendige woningvoorraad in krimpgebieden

De opgave voor een toekomstbestendige woningvoorraad in krimpgebieden is steeds meer gericht op de kwetsbare particuliere woningvoorraad. Daar zit namelijk vooral het toenemend woningoverschot. In krimpregio’s voeren gemeenten en regio’s, met behulp van het Rijk, experimenten uit voor de transformatie van de particuliere woningvoorraad. DSP-groep onderzocht de geslaagde interventies.

Interventies aanpak particuliere woningvoorraad

Nederland kent negen krimp- en elf anticipeergebieden. Gebieden waar het inwonersaantal daalt of de komende jaren zal dalen. Een gevolg is dat woningen leeg komen te staan en investeringen in bestaande woningen weinig opleveren. Dit zorgt voor een nog negatiever vestigingsklimaat. De afgelopen jaren is leegstand in deze regio’s tegengegaan door de sociale huurvoorraad te verkleinen door middel van sloop. De opgave om te komen tot een toekomstbestendige woningvoorraad is nu opgeschoven naar de woningen van particuliere eigenaren. Daar zit namelijk vooral het toenemend woningoverschot. In opdracht van het ministerie van Financiën, LNV en BZK heeft DSP-groep onderzoek gedaan naar mogelijke interventies voor de aanpak van de particuliere woningvoorraad in krimpgebieden.

Regio Deals in krimpgebieden

Met subsidiegelden uit de Regio Deals beoogt het kabinet om wonen en leefbaarheid ten aanzien van de brede welvaart ‘hier en nu’ en ‘later’ te verbeteren. De regio’s Parkstad Limburg, Oost Groningen en Zuidoost Drenthe zetten de Regio Deal in voor interventies in de particuliere woningvoorraad. Deze interventies variëren van gebiedsgerichte aanpakken met terugkopen van sociale huurwoningen, renovatie en sloop op termijn en verduurzaming tot hele specifieke woningverbeteringen in samenspraak met een particuliere eigenaar.

Experimenten met particuliere woningvoorraad

Interventie in de particuliere woningvoorraad in krimpgebieden is een nieuw terrein. De projecten zitten in een pioniersfase en kunnen nog niet leunen op onderzoeken en resultaten van (grote) eerdere projecten. De aanpakken zijn gebaseerd op pilots en businesscases. De opgave bevindt zich in een periode van trial en error, dit vraagt om tijd en leergeld. De ingrediënten zijn vaak een nieuw idee dat vruchtbare bodem moet in vinden bij een uitvoerende partij en bevlogen stakeholders, zoals projectontwikkelaars en corporaties. Dit proces gaat vooralsnog eerder organisch dan gestructureerd. Een van de succesfactoren is de ontwikkeling van instrumenten gericht op de particuliere eigenaars; fysiek en sociaal gaan hand in hand. In de communicatie- en participatiestrategie én in de sociale pijler van de aanpak is individuele ondersteuning bieden, zoals financieel advies of verhuizen naar een huurwoning, dan ook een belangrijk onderdeel.

Aanbevelingen

Op basis van de bovenstaande conclusies deden wij enkele aanbevelingen. De aanbevelingen zijn gericht op de relatie tussen fysiek en sociaal en daarnaast op de stap van pioniersfase naar verbreding naar andere krimpregio’s:

1. Stimuleer uitwisseling tussen de krimpgebieden over het waarom (afwegingen bij de aanpak van de kwetsbare particuliere woningvoorraad) en het hoe (betrekken van particuliere eigenaren)
2. Houd de relatie tussen fysiek en sociaal als vertrekpunt
3. Verken vanuit de praktijk de rol van marktpartijen
4. Monitor resultaten en effecten op het niveau van alle krimpgebieden (krimpgebied monitor)

De Regio Deals worden voortgezet en de uitkomsten van de verschillende onderzoeken heeft Carola Schouten, minister van LNV, doen besluiten tot het houden van een online conferentie, waar regio’s kennis kunnen nemen van elkaars aanpak, ervaringen en de ‘lessons learned’ van de Regio Deals.

Het rapport is inmiddels aan de Tweede Kamer aangeboden en kunt u hieronder lezen.