Column Paul Duijvestijn

Een regenachtige maandagmiddag in februari. Tjeert Jan, locatiedirecteur van voortgezet speciaal onderwijsschool de J.H. Donnerschool in Barneveld, zit al klaar in Teams als ik inlog. ‘Wacht even,’ zegt hij, ‘dan doe ik de deur dicht.’ De stemmen van leerlingen op de gang verstommen.

Even rust voor het doel van onze afspraak: het completeren van ‘de screening’. Een Excel-bestand waarin Tjeert Jan alle zorg en ondersteuning op en om zijn school heeft ingevuld. Hoeveel zorg en ondersteuning is er, wie biedt wat, uit welke potjes wordt het betaald en welke leerlingen maken er gebruik van?

Tjeert Jan heeft de meeste gegevens al netjes in het format gezet, maar ik heb nog een aantal vragen. Zo noemt hij de orthopedagoog ook GZ-psycholoog. Hoe zit dat? Hoe komt het dat het leeuwendeel van de kosten voor geboden zorg uit het eigen schoolbudget betaald worden? En klopt het wel dat Tjeert Jan zelf maar liefst 80 procent van zijn tijd kwijt is aan zorg- en ondersteuningstaken?

Ja dus, zo blijkt. Als directeur in het speciaal onderwijs ben je vooral bezig om zorg te regelen en af te stemmen met zorgaanbieders, ouders en gemeente.

Wat een tijd! Als vrijgevestigd orthopedagoog – mijn andere werk – kom ik ook wel eens op de scholen van mijn jonge cliënten, maar dan krijg ik weinig mee van de hele organisatie en financiering die erachter schuilt. In het onderzoek Zorg in Onderwijstijd dat ik samen met collega’s van DSP en Oberon uitvoer in opdracht van OCW en VWS, brengen we precies dat nu in beeld. Bij de J.H. Donnerschool en bij nog heel veel andere (voortgezet) speciaal onderwijsscholen.

Naast alle uren die directeuren en leraren in het speciaal onderwijsveld kwijt zijn aan het organiseren van zorg, valt hun bevlogenheid me steeds weer op. Ze willen het beste voor deze doelgroep en niet steeds praten over of school, zorg, gemeente of het samenwerkingsverband een euro op tafel moet leggen. Tjeert Jan: ‘Dat is verloren tijd die ook aan de leerling besteed kan worden. Laat het kind belangrijk zijn en niet de euro!’

Voor Tjeert Jan is dat zó vanzelfsprekend dat hij veel van de door de school zelf betaalde zorg bijna vergeet. Het is dat ik in ons gesprek steeds weer de vraag stel of er echt niet nog meer is. ‘Oh ja, en dan zetten we ook nog ECHA-specialisten in voor drie hoogbegaafde leerlingen,’ zegt hij na even nadenken. En: ‘Heb ik de ambulante begeleiding van twee thuiszitters al genoemd?’ Er blijkt zelfs een leerling te zijn die op initiatief van de school deelneemt aan een zorgproject in Spanje. Om een doorbraak te forceren, want: ‘Hij is het waard!’

Uiteindelijk komen we tot een overzicht dat ook Tjeert Jan verrast: ‘Dat onze leraren gemiddeld bijna de helft van hun tijd besteden aan zorggerelateerde taken had ik niet verwacht!’

En net voordat we afscheid nemen en de deur naar de gang weer opengaat, verrast hij mij met de vraag: ‘Stuur je nog even een overzicht van al onze zorg en ondersteuning? Dan kan ik die mooi meenemen onder de arm voor de gesprekken met de gemeente en zorgpartners over de euro’s.’

Je bent directeur of je bent het niet.

Paul Duijvestijn is partner en senior onderzoeker bij DSP. Hij is actief binnen de werkvelden jeugd en sport & bewegen. Paul is, samen met Michiel van der Grinten van Oberon, duo-projectleider van het meerjarige onderzoekstraject Zorg in Onderwijstijd. Naast zijn DSP-werkzaamheden probeert hij nog circa een dag in de week vrijgevestigd te ‘orthopedagogen’: “Lekker met de voetjes in de klei!”