Inventarisatie publieksbereik archeologie in Nederland

Publieksbereik archeologie in Nederland

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Tweede Kamer toegezegd om de Erfgoedwet op het onderdeel archeologie te evalueren. Omdat er geen actueel totaaloverzicht van het publieksbereik van archeologie in Nederland is, heeft OCW aan DSP-groep en SiRM (Strategies in Regulated Markets) gevraagd om dit in beeld te brengen.  

In het onderzoek doken we in de zichtbaarheid van archeologie voor het (brede) publiek. We verzamelden en analyseerden cijfers over de belangstelling van het publiek voor archeologie. Ook spraken we met deskundigen uit de archeologische sector over hun visie op het bereik en de kansen op verbreding.  

Groeiende belangstelling en onbenutte potentie 

We concluderen onder meer dat de getoonde belangstelling in archeologie langzaam maar zeker toeneemt. Initiatieven in de ‘publieksarcheologie’ illustreren dit, zoals ‘ArcheoHotspots’, de Nationale Archeologiedagen en de Grote Archeologieprijs.  

Deze groeiende belangstelling wordt echter niet ten volle benut. De archeologie in Nederland bereikt vooral twee doelgroepen: een hoger opgeleid (vaak mannelijk) publiek, en schoolkinderen (t/m 12 jaar) en hun ouders, in gezins- en schoolverband. Vooral mensen die al bekend zijn met archeologie blijven terugkomen, terwijl het archeologisch erfgoed weinig nieuwe groepen bereikt.  

Weinig aansluiting 

Er wordt beperkt onderzoek verricht naar belangstelling voor – en publieksbereik van archeologie en er vindt weinig kennisdeling plaats over bereik binnen de archeologische sector. Daardoor is de sector als geheel weinig bewust van wat het bredere publiek bezighoudt. Het resultaat daarvan is een ontsluiting van de archeologie waarin veel wetenschappelijk jargon wordt gebruikt, met thematiek en presentatievormen waarin slechts een beperkte groep zich herkent. 

Maak archeologie laagdrempeliger 

Door archeologie laagdrempeliger te presenteren en beter te laten aansluiten bij verschillende doelgroepen, is er nog veel ruimte voor verbreding en vergroting van het publieksbereik. Het initiatief ArcheoHotspots is hiervan een mooi voorbeeld. Door heel Nederland openen zij bij archeologische locaties een soort pop-up ateliers, waar de bezoeker wordt uitgenodigd om participatief met het archeologisch erfgoed aan de slag te gaan. Op deze manier bewegen ze naar de bezoeker toe en proberen ze een zo breed mogelijk publiek actief te betrekken bij het erfgoed.  

Kansen voor de toekomst 

Om in de toekomst kansen beter te benutten, formuleerden we een aantal aanbevelingen voor de toekomst: 

• Organiseer landelijk onderzoek en verzamel feiten en cijfers om beter grip te krijgen op het algemene publieksbereik van de archeologie 
• Inventariseer op grotere schaal lokale initiatieven en praktijkvoorbeelden 
• Organiseer informatievoorziening over het bereik van archeologie via verschillende soorten media 
• Gebruik bestaande technische mogelijkheden (zoals wifi trackers) om meer inzicht te krijgen in het publieksbereik 

Meer lezen over activiteiten rond archeologie?

Bezoek dan de websites van:

• ArcheoHotspots
• Nationale Archeologiedagen
• Grote Archeologie Prijs