Domeinoverstijgende samenwerking publieke gezondheid en sociaal domein

Een prettige woonomgeving, opleiding en werk, je goed voelen: zaken die bijdragen aan je gezondheid. Gezondheidsverbetering is daarmee zeker niet alleen een medische kwestie. In gemeenten en regio’s zijn er veel samenwerkingsverbanden ontstaan waarbij partijen zoals huisartsen, welzijnsorganisaties,

bedrijven, GGD én bewoners de handen ineen slaan. Met als doel: de gezondheid van bewoners, veelal met een achterstand, structureel te verbeteren.  Maar dit gaat niet altijd en overal van zelf: het gaat immers om veel partijen met  hun eigen werkwijze, dynamiek en belang.

Voorbeelden domeinoverstijgende samenwerking

Het ministerie van VWS heeft daarom DSP-groep gevraagd om de domeinoverstijgende samenwerking tussen publieke gezondheid en sociaal domein te onderzoeken. Wat werkt wel of niet, en waarom? Dat hebben we onderzocht door betrokkenen te interviewen van drie programma’s die onder het brede Stimuleringsprogramma Betrouwbare Publieke Gezondheid vallen. Deze drie programma ’s zijn verschillend van aard. De rode draad is de slimme combinatie van expertises uit  onder andere de welzijns-, gezondheidszorg- en  participatiehoek:

• Kans voor de Veenkoloniën (verbetering van de leefsituatie van bewoners in Drenthe, Groningen)
• Health Pregnancy For All (voorkomen van babysterfte)
• Alles is gezondheid (samenwerking op gebied van gezonde wijken)

Voorwaarden domeinoverstijgende samenwerking

Na uitvoering van deze quickscan en een bijeenkomst met respondenten uit het veld, blijkt dat de samenwerking altijd start vanuit een urgent probleem. Een probleem dat boven eigenbelang uitstijgt en waar meerdere partijen mee worstelen. En waarbij deze partijen zich realiseren dat anderen nodig zijn om het probleem op te lossen. Denk aan obesitas in achterstandswijken.

De quickscan geeft een set voorwaarden voor domeinoverstijgende samenwerking. Een van de voorwaarden is een ‘dedicated person’ die de samenwerking op gang brengt en houdt. Zo’n projectleider moet het lokale netwerk kennen en zich, als verbinder, goed kunnen verplaatsen in de verschillende organisaties. Een competentie die ook voor alle betrokkenen geldt. Een van de conclusies is daarom: dit soort vaardigheden moet in het werk en ook al in de opleidingen ontwikkeld worden. Op loketgezondleven.nl van RIVM zijn de uitkomsten samengevat in enkele lessen.

Motivatie, betrokkenheid en experimenteren

De ervaring van Alles is gezondheid is dat er meer mogelijkheden zijn dan organisaties denken. Wet- en regelgeving wordt vaak als een van de belemmeringen genoemd. Maar het gaat vooral om zaken als betrokkenheid, (h)erkenning van problematiek, gezamenlijke visie en ruimte voor experimenten. Dat laatste blijkt in de praktijk ingewikkeld. Medewerkers in de uitvoering nemen nauwelijks de ruimte om anders te werken. Zij worden niet tegengehouden door hun bestuurders. Integendeel, deze drempel heeft meer te maken met persoonlijke kwaliteiten en de motivatie van de medewerkers zelf.

Zie ook De Gezonde Wijk.