Nieuwe vorm van ondersteuning voor mensen met een beperking en hun naasten

In vijf pilots wordt vier jaar lang (2018-2022) geëxperimenteerd met een nieuwe, intensieve vorm van cliëntondersteuning voor 450 cliënten met niet aangeboren hersenletsel, een (zeer) ernstige meervoudige beperking, autisme, of (licht) verstandelijke beperking, vaak in combinatie met diverse andere (ggz-)problematiek, én hun naasten. Als gevolg van de mentale en/of fysieke beperking, kampen zij met een opeenstapeling van problemen. Zoals met het regelen van zorg, ondersteuning, met onderwijs en inkomen, of een combinatie daarvan.

In opdracht van het Ministerie van VWS voerde DSP een meta-analyse uit naar de resultaten van de  pilots gespecialiseerde cliëntondersteuning. Hiervoor baseerden we ons op de onderzoeken en maatschappelijke businesscases die elke pilot uitvoerde. Het rapport is op 22 maart 2021 aangeboden aan de Tweede Kamer, met een begeleidende brief van de minister voor Medische Zorg en Sport.

Wat is gespecialiseerde cliëntondersteuning?

Elke pilot heeft op een eigen manier invulling gegeven aan de ondersteuning, zodat deze past bij de doelgroep. In alle gevallen wordt de ondersteuning geboden door een vaste, vertrouwde en deskundige ondersteuner, zo lang als nodig en op alle levensdomeinen. De intensiteit en frequentie is naar behoefte.

Positief effect op cliënten en hun naasten

Voor cliënten en hun naasten is de ondersteuning zeer welkom. In veel gevallen heeft het een positief effect op de kwaliteit van leven van cliënten en naasten. Naasten voelen zich ontlast en ontzorgd, en de cliënt ontvangt beter passende zorg en ondersteuning. De verwachting is dat dit niet alleen nu verschil maakt, maar ook in de toekomst. Denk bijvoorbeeld aan een ouder die naast het verlenen van mantelzorg kan blijven werken, zelf in een inkomen kan voorzien en een pensioen kan opbouwen. Of aan een broer of zus bij wie vroegtijdig schoolverlaten wordt voorkomen.

Het totaalplaatje van gespecialiseerde cliëntondersteuning werkt

Onze conclusie is dat er niet één element uit te lichten is waarom gespecialiseerde cliëntondersteuning werkt. De meerwaarde zit in de combinatie van kenmerken van de ondersteuning: de ondersteuner is er als het nodig is, kent de persoonlijke situatie door en door en kan deze overzien, doet wat nodig is en handelt proactief.

Borging is voor de hand liggend, en vraagt uitwerking

De uitkomsten van maatschappelijke business cases wijzen allemaal in dezelfde richting. Namelijk dat gespecialiseerde cliëntondersteuning loont: de maatschappelijke baten wegen op tegen de kosten. De borging vraagt om aanpassing in de reguliere cliëntondersteuning, en om een nieuw aanbod.