In de toekomst zijn we allemaal mantelzorgers

Iemand die zorgt voor een naaste zoals een kind, ouder of partner, is een mantelzorger. Naar verwachting neemt het beroep op mantelzorgers de aankomende decennia steeds verder toe. Dit komt mede door de toename van het aantal ouderen en mensen met een beperking of chronische ziekte, terwijl het aantal mensen dat hiervoor kan zorgen niet meegroeit. Naar verwachting is de vraag in 2040 zo groot, dat elke Nederlander voor een naaste moet zorgen. Het is daarom belangrijk om te kijken hoe we mantelzorgers zo goed mogelijk kunnen ondersteunen.

Respijtzorg inzetten om mantelzorgers te ondersteunen

Een van de manieren om mantelzorgers te ondersteunen, is de inzet van respijtzorg. Bij respijtzorg is er sprake van een tijdelijke en volledige overname van de mantelzorg met als doel de mantelzorger een adempauze te geven. Mantelzorgers kunnen zo nieuwe energie opdoen en de zorg beter volhouden.

Landelijke Mantelzorgagenda

Het ministerie van VWS heeft een integrale visie op mantelzorg opgesteld en deze in september 2022 naar de Tweede Kamer gestuurd. Het bieden van respijtzorg maakt onderdeel  uit van deze visie. Om de visie van actuele informatie te voorzien, heeft het ministerie van VWS DSP vooraf gevraagd de stand van zaken van respijtzorg te onderzoeken.

Ervaringen gemeenten en mantelzorgsteunpunten centraal

We deden een literatuuronderzoek en een enquête onder 75 gemeenten en 63 mantelzorgsteunpunten. Daarnaast hielden we verdiepende gesprekken met beleidsmedewerkers van gemeenten, hebben we onderzocht wat het landelijk beeld is van vraag en aanbod in respijtzorg vanaf 2020 tot aan 2022 én hoe gemeenten zich voorbereiden op een toekomst waarin we allemaal mantelzorgers zijn.

Het zicht op vraag en aanbod is beperkt

Uit het onderzoek blijkt dat er bij gemeenten (nog steeds) beperkt zicht is op vraag en aanbod van respijtzorg. Bovendien worden er weinig nieuwe vormen van respijtzorg ontwikkeld en ontbreekt het bij de meeste gemeenten aan een visie op respijtzorg. Wel erkennen gemeenten dat de druk op mantelzorgers steeds groter wordt. Het zijn vooral steunpunten mantelzorg, zorg- en welzijnsorganisaties en bijvoorbeeld wijkteams die het meeste zicht hebben op wat mantelzorgers nodig hebben. Maar deze informatie is kwalitatief en wordt nauwelijks structureel geregistreerd.

Aanbevelingen

Op basis van het onderzoek hebben we aanbevelingen gedaan op drie niveaus: het ministerie van VWS, gemeenten, en intermediairs zoals mantelzorgsteunpunten en zorg- en welzijnsorganisaties. Het ministerie heeft de input meegenomen in haar visie en zal de aankomende kabinetsperiode inzetten op het versterken, ondersteunen en waarderen van respijtzorg.  Meer hierover kun je lezen op de website van de Rijksoverheid.

Meer weten over de ontwikkeling van respijtzorg?

Bel of mail dan met Christel Scholten. Ze staat je graag te woord.