Positie dove en slechthorende leerlingen in het onderwijs

In opdracht van het College voor de Rechten van de Mens heeft DSP-groep een verkennend empirisch onderzoek gedaan naar de positie van dove en slechthorende leerlingen in het onderwijs.

Artikel 24 in het VN-verdrag handicap gaat over het recht op onderwijs. Onderwijs moet mensen met een beperking in staat stellen om hun persoonlijkheid, talenten en creativiteit zo optimaal en volledig mogelijk te kunnen ontwikkelen, naar staat van vermogen. En het onderwijs moet zorgen dat zij effectief kunnen participeren in de maatschappij. De Nederlandse overheid is volgens artikel 24 verplicht tot het realiseren van inclusief onderwijs. De overheid mag een inclusief onderwijssysteem geleidelijk verwezenlijken, het hoeft niet van de ene op de andere dag te zijn gerealiseerd.  
Het College voor de Rechten van de Mens houdt toezicht op de uitvoering van het VN-verdrag handicap in Nederland.

Ervaringen dove en slechthorende leerlingen en hun ouders

Het doel van het onderzoek was te verkennen wat de ervaringen van dove en slechthorende leerlingen en hun ouders zijn met het onderwijs in Nederland, omdat hun stem gemist wordt in de al uitgevoerde onderzoeken op dit terrein. Hierbij hebben wij de focus gelegd op drie dimensies:

  1. de cognitieve ontwikkeling van leerlingen;
  2. de sociaal-emotionele ontwikkeling;
  3. participatie.

Onderzoeksaanpak

Er is een beknopte literatuurstudie uitgevoerd naar (toegang tot) onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen en er zijn enkele oriënterende gesprekken gevoerd met experts.

De fase van dataverzameling bestond uit diepte interviews met dove en slechthorende leerlingen, focusgroepen met professionals, een schriftelijke raadpleging onder belangenorganisaties en een reflectiebijeenkomst met de respondenten.

Opbrengsten

Uit het onderzoek blijkt dat het dove en slechthorende leerlingen veel inspanning kost om deel te kunnen nemen aan het onderwijs. Een veelgenoemd knelpunt is het vinden van een passende onderwijsplek. Andere knelpunten die genoemd werden zijn eenzaamheid, vermoeidheid en onbegrip van leraren en medeleerlingen. Op basis van het onderzoek doet het College aanbevelingen aan de overheid en aan onderwijsinstellingen.

Meer lezen?

Ga dan naar deze pagina op de website van het College voor de Rechten van de Mens. Er is daar ook een heel mooi filmpje van een ervaringsdeskundige te vinden.

De Volkskrant schreef op 28 september 2022 het artikel ‘College voor de Rechten van de Mens: ‘Onderwijs houdt onvoldoende rekening met dove en slechthorende leerlingen’ over het onderzoek.

Je kunt het rapport hieronder lezen.

Meer weten over de positie van dove en slechthorende leerlingen in het onderwijs?

Bel of mail dan met Lotte Hogeboom, Christel Scholten, Amber van Berkel of Maud Pluijm. Zij vertellen je graag meer.